به نقل از «خبرگزاری آریا»

«زخم غفلت» بر پيکر موسيقي دفاع مقدس/موسيقي مبتذل به مداحي سرايت کرده است

تاریخ انتشار: ۶ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۸۸۱۳۰۶

خبرگزاري آريا - تهران - ايرنا - محمد گلريز موسيقيدان و خواننده آواز سنتي ضمن گلايه از کاهش توجه به موسيقي دفاع مقدس، از مداحي رواج يافته انتقاد کرد و گفت، موسيقي مبتذل به مداحي سرايت کرده است.

پشت تلفن نوحه اي را از پدرش مي خواند: «اکبر به ميدان مي رود يارا - ليلا به دنبال سرش گريان، فغان و واويلا، زين ماتم عظما»، صدايش زماني را برايم مجسم مي کند که روز عاشورا، ظل گرما با لباس سقا در ميان خيل دسته هاي سينه زني گوشه چادر مشکي مادر را گرفته و از اين سو به آن سو مي رفتم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

صدايي که به عنوان ميراث شفاهي ايران در سازمان ميراث فرهنگي ثبت شده است، محمد گلريز را مي گويم، هماني که همه تان، صدايش، مقطعي از تاريخ را برايتان زنده مي کند، يکي از خوانندگان برتر دوران دفاع مقدس.
گلريز فعاليت خود را از سال 55 با گروه شيدا به رهبري مرحوم محمدرضا لطفي آغاز کرد، او پس از پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي نخستين خواننده اي بود که شروع به خواندن آهنگ هاي انقلابي کرد. سرود «معلم» به عنوان نخستين سرود انقلابي با صداي او از راديو جمهوري اسلامي ايران پخش شد.
«سرود نيايش» از مرحوم رضاقلي ملکي را خواند. سپس سرود «اين بانگ آزادي» با شعر حميد سبزواري و آهنگ احمدعلي راغب را خواند.
پس از آن سرودهاي «اي شهيد مطهر»، «رفتند ياران»، «خجسته باد اين پيروزي»، «اي شهيدان خدايي نامتان پاينده باد» را خواند و آهنگ «دريغا» با آهنگسازي محمد علي شکوهي را به مناسبت درگذشت بنيانگذار کبير انقلاب اسلامي اجرا کرد.
به مناسبت هفته گراميداشت دفاع مقدس(31 شهريور تا 7 مهر) به سراغ خواننده آن مقطعي تاريخي رفته و با وي به گفت وگو نشستيم که آنچه گفتيم و شنيديم در پي مي آيد:
- ايرنا: براي سوال نخست مي خواهم بپرسم کارکرد موسيقي در دوران دفاع مقدس چه بود که در عصر طلايي خود يعني دهه 60 همه اقشار مردم را تحت تاثير قرار مي داد؟
- گلريز: هنر يک موهبت الهي است که خداوند به بندگان خاص خود عنايت مي کند، از جمله هنرها در عرصه دفاع مقدس؛ سينما و تئاتر و ديگر جنبه آن موسيقي است که من توفيقي در اين راه داشتم تا بتوانم انجام وظيفه کنم.
ايرانيان چند هزار سال قبل از اسلام، به موسيقي هاي حماسي و ملي اهميت مي دادند و در جشن ها، آن را مي نواختند. در دوران ساسانيان، جشن مهرگان برگزار مي شد، در اين مقطع از تاريخ موسيقي هاي ملي و حماسي اجرا مي کردند که باعث شادي و احساس غرور مردم مي شد و اين مي توانست انگيزه هاي خوبي در مردم به وجود آورد.
در جنگ ها و غزوات صدر اسلام نيز موسيقي کاربرد مهمي داشت که باعث غرور و آمادگي سربازان اسلام مي شد، آن زمان طبل بود که بر روي آن مي نواختند که حالت حماسي، دفاع و جنگ داشت. در جنگ ها هميشه پيش از آنکه مبارزه اي رخ دهد، موسيقي هاي حماسي مي نواختند.
اين نکته را همه مي دانيم که موسيقي مي تواند نقش بسيار موثري در پيشبرد اهداف والاي يک کشور داشته باشد، در دوران دفاع مقدس نيز که در متن کار بودم و توفيق و سعادت داشتم، از همان ابتدا به اتفاق عزيزان آهنگساز و شعرا که اگر بخواهم نام آنها را ببرم، ممکن است نامي از قلم بيافتد، تلاش کردند موسيقي هايي توليد شود که بتواند احساسات رزمندگان را برانگيزد، احساس غرور و مقاومت به آنها دهد و آمادگيشان را چند برابر کند تا بتوانند با انگيزه هاي بيشتري از کشور دفاع کنند و با دشمن بجنگند.
** اهميت استراتژيک موسيقي در دوران دفاع مقدس
موسيقي در دوران دفاع مقدس اهميتي استراتژيک داشت و حتي در تشويق مردم براي پشتيباني از دفاع مقدس نقش ايفا مي کرد و خانواده ها، همسران، مادران و خواهران رزمندگان انگيزه مي يافتند که در همان دوران، من براي هر کدام از اين بزرگواران آهنگ هاي مختلفي خواندم.
موسيقي در مقاطع مختلف نقش والايي در تهييج، تشويق، احساس غرور و مقاومت ملي داشت. وقتي انقلاب ما به وقوع پيوست اين مساله از همان زمان شکل گرفت، حتي سرودهايي که اوايل انقلاب ساخته و پخش مي شد، چنين حالتي داشت، چرا که از همان شکل گيري انقلاب، ما در مقابل دشمنان، حالت دفاعي داشتيم. آن زمان ما در جريان کار بوديم، وقايع مختلفي رخ داد و ما شهيدان بسياري را داديم، سرودي را برايتان مي خوانم: «ما از براي حفظ دين مي جنگيم، کي طالب جنگيم؟»
در واقع دفاع مقدس ما از همان اوايل انقلاب شکل گرفت و هنرمندان ما در عرصه موسيقي دفاع مقدس به ميدان آمدند و اثرات بسيار ماندگاري ساختند و به جرات مي توان گفت که پايه گذار اين کار حضرت امام (ره) بودند. وقتي ايشان به کشور تشريف آوردند آن سرودهاي اوايل انقلاب، ورود امام (ره) به فرودگاه مهرآباد، همچون «خميني اي امام»، «برخيزيد» و «اي بانگ آزادي» ساخته شد، اين سروده ها به قدري قوي است که به آنها گوش فرا مي دهيد، حس حماسي و دفاع مقدس به مخاطب دست مي دهد. مفهوم، شعر، محتوا، ريتم و ملودي آهنگ نيز اين حس را تداعي مي کند.
در دفاع مقدس ديديم که تا چه حد موسيقي موثر بود، چه موسيقي بيکلام و چه باکلام، همه را تهييج مي کرد، احساس آمادگي و ابراز غرور مي داد و گوش به فرمان مي کرد. مي خواهم با اين سخنان اثرگذاري را برايتان بگويم. اول موسيقي پخش مي شد، سپس کلام مي آمد، گوينده سخن مي گفت و صحبت از پيروزي ها مي شد، مثلا اگر موسيقي در مواقع پيروزي ها پخش مي شد، بدون اينکه گوينده بگويد همه متوجه پيروزي مي شدند و سپس گوينده مشخصات و مکان آن را اعلام مي کرد.
موسيقي دفاع مقدس ما توجه همه را جلب مي کرد و توانست در تاثير بر ملت و پشتيباني آنها از رزمندگان در جبهه ها موفق عمل کند.
** دلال هاي هنري روي کار آمدند
- ايرنا: آيا اکنون موسيقي ما با آن دوران پيوند دارد؟
- گلريز: اين پيوند کمرنگ است. وقتي مساله اي تا اين حد اهميت دارد و مي تواند مورد توجه يک ملت از همه اقشار قرار گيرد، چرا بايد به فراموشي سپرده شود. دشمنان اين مرز و بوم هنگامي که ديدند نمي توانند با جنگ مستقيم حريف ملت ايران شوند، به جنگ نرم يا همان هجمه فرهنگ مبتذل روي آوردند، عرصه فرهنگي انقلابي و اسلامي ما را مورد هدف قرار دادند و سرمايه هاي کلاني در اين راه خرج کردند. هم از طريق رسانه هاي خود و هم از طريق عوامل داخلي و خارجي خود وارد عمل شدند که من نام آنها را دلال هاي هنري گذاشته ام.
مي خواهم به مثالي در اين زمينه اشاره کنم، ممکن است براي شما اين مساله جالب باشد، پيش از انقلاب، شرکت هاي آمريکايي فعال بود که در مهماني ها و برنامه هاي مختلف که برنامه سازان، آهنگسازان، خواننده ها و هنرمندان حضور داشتند، آنها را شکار کرده و با آنها قرارداد مي بستند. روي آنها سرمايه گذاري مي کردند. آنها خواننده را با معرفي به برنامه هاي پربيننده تلويزيون، راديو و مجله هاي پرمخاطب در عرض دو سه ماه به شهرت مي رساندند و از آنها در راه اهداف پوچ خود بهره برداري مي کردند.
پس از پيروزي جمهوري اسلامي ايران بر رژيم صدام و کشورهاي استکباري در دفاع مقدس، آنها جنگ نرم را راه انداختند و تا اندازه اي موفق شدند.
در حال حاضر اگر نگاهي به عرصه موسيقي ايران بياندازيد، مي بينيد که موسيقي دفاع مقدس کمرنگ شده و افت کرده است. به جاي آن، موسيقي که نامش را «اجق وجق» گذاشته ام جايگزين شده است، اين موسيقي ها نه محتوا، نه شعر، نه مفهوم، نه آهنگ و نه ريتم دارد، اصلا معلوم نيست داراي چه کيفيت و ويژگي است؟ و جالب اينکه برخي از اينها از صدا و سيما پخش مي شود و مجوز هم دريافت مي کند. اين موسيقي جايگزين موسيقي حماسي و دفاع مقدسي شده که وقتي بدان گوش فرا مي دهيد، به پرمحتوا بودن و تنظيم خوب آن پي مي بريد.
** ضربه مهلک بر پيکر موسيقي دفاع مقدس
به نظر من مسوولان فرهنگي و رسانه اي ما بازي خوردند و تحت تاثير تبليغات مسموم دشمنان اين مرز و بوم قرار گرفتند، امروز متاسفانه توجه به موسيقي حماسي ما، در مقابل اين موسيقي ها صفر است، به جز مواقع خاصي همچون سوم خرداد روز آزادسازي خرمشهر.
آهنگ هايي که از خودروهاي جوانان پخش مي شود را توجه کنيد، اين موسيقي ها همه گير شده، تقصير هم ندارند، اين افت و گسستگي ناشي از آن است که مسوولان اين حوزه، همچون مراکز موسيقي نهادهاي مختلف نظير صدا و سيما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و حوزه هنري، از موسيقي حماسي و دفاع مقدس غفلت کرده اند، اين نوع موسيقي را همگان دوست دارند چرا که موسيقي ملي است.
در همين راستا بگويم هنگامي که کنسرت هايي در خارج کشور براي ايرانيان مقيم داشتيم، در حسن ختام سرودي درباره ايران مي خوانديم، همه با هر سليقه اي مي ايستادند، همخواني مي کردند و اشک شوق مي ريختند. مي خواهم بگويم که اين ناشي از کوتاهي مسوولان فرهنگي ما در عرصه موسيقي است.
امروز اگر بخواهيم موسيقي حماسي و ارزشي در قالب دفاع مقدس ساخته شود، کسي اهميت نمي دهد و سرمايه گذاري نمي شود. اين ضربه بسيار مهلکي است که بر پيکر موسيقي دفاع مقدس ما زده مي شود و موسيقي مبتذل به ذهن جوانان ما رسوخ مي کند.
** شهيد حججي انقلاب دومي را در ايران به وجود آورد
-ايرنا: امروز شرايط موسيقي دفاع مقدس چگونه است؟ چه کار بايد کرد که موسيقي دفاع مقدس در مقطع کنوني شنيده و زمزمه شود؟
- گلريز: موسيقي دفاع مقدس اکنون به شدت مورد بي توجهي است، در حاليکه اين نوع موسيقي نقش بسيار بزرگي در کشور ايفا کرد، بايد بدانيم که امروز هم به نوعي در دفاع مقدس بسر مي بريم و جوانان و رزمندگان ما خارج از مرزهاي ايران در حال دفاع هستند.
در مورد شهيد حججي بگويم، به نظرم او انقلاب دومي را در کشور به پا کرد. وحدت و انسجامي که در بين مردم و اقشار مختلف به وجود آمد با هيچ اقدامي، ممکن نيست. اين واقعه بزرگي را در کشور ما به وجود آورد. مي توانستيم حداقل در عرصه موسيقي يک يا چند آثار ماندگار در مورد اين شهيد بسازيم، چرا از اين موقعيت مغتنم استفاده نکرديم، چرا مسوولان رسانه اي و فرهنگي ما در اين خصوص کوتاهي کردند، در چنين موضوع مهمي که احساسات همگاني را برانگيخت، بي توجهي شد.
در گذشته هر اتفاقي در عرصه دفاع مقدس يا ملي مي افتاد، يک يا چند اثر ماندگار مي ساختيم و پشتيباني هم مي شديم اما اکنون پشتيباني وجود ندارد و يکي از دلايل آن به همان جنگ نرمي که گفتم بازمي گردد.
به يک مثال ديگر اشاره کنم، در حوزه موسيقي آييني و عاشوراي به جز چند اثر محدود، چه اثري ساخته شده که ماندگار باشد. مگر نهضت عاشوراي حسيني، جنگ با ظلم و ظالم نبود؟، مگر دفاع مقدس ما نيز همين نبود؟
** موسيقي مبتذل به مداحي نيز سرايت کرده است
- ايرنا: مداح ها در اين مقوله قرار نمي گيرند؟
- گلريز: چه سوال خوبي پرسيديد، اتفاقا بايد بگويم که همين موسيقي مبتذل به مداحي ما نيز سرايت کرده است، همين آهنگ هايي که روي مداحي قرار مي دهند، آهنگ هاي خارجي و غيره است، آيا اين شان امام حسين(ع) است، اين آهنگ ها را بر روي مداحي ها قرار مي دهند و در محافل، مجالس و تلويزيون پخش مي شود؟ پدر من مداح بود وقتي مي خواست مدحي از ائمه اطهار(س)، حضرت ابوالفضل (ع) و حضرت علي اکبر (ع) بخواند، از شجاعت او مي خواند.
در دستگاه چهارگاه مي خوانم: «اکبر به ميدان مي رود يارا، ليلا به دنبال سرش گريان، فغان و واويلا، زين ماتم عظما»؛ به ملودي دقت کنيد، مو بر تن آدمي سيخ مي شود، ديگه کار را به جايي رسانده اند که رهبر معظم انقلاب نيز اعتراض کرده اند. ايشان چقدر تاکيد کردند که از آهنگ هاي خوب استفاده کنيد، روضه اي که اول از شجاعت حضرت ابوالفضل (ع) بگويد، از آزادگي، ايثار و فداکاري، آهنگ هايي بر روي اين روضه گذاشته مي شود که مناسب و تداعي کننده اين روايت براي مخاطب نيست، وقتي از امام حسين (ع) يا امامان معصوم عليهما السلام، از دلاوري، مردانگي، مروت و جوانمردي آنها مي گوييم بايد از ملودي هاي زيبا و مناسب استفاده کنيم.
يا وقتي به مجالس مداحي مي رويم، تعدادي روي استيجي ايستاده اند که فقط صداي سين کلمه امام حسين (ع) را مي شنويم و بيس آن نيز به گونه اي است که فقط «سين» گفته مي شد، با آن نور پردازي اي هم که مي شود، تنها چيزي که به نظر نمي آيد مصيبت امام حسين (ع) است. اين واقعا باعث تاسف است. وقتي هم که با آنها صحبت مي کنيد، مي گويند جوانان ما اين را مي خواهند يا مسوولان فرهنگي نيز پاسخ مي دهند ما بايد اين آهنگ ها را توليد کنيم که جوانان به دنبال موسيقي ديگران نروند.
نمونه اش خود من هستم، ما تا چه ميزان، در آن دوران فعال بوديم البته من که از پا ننشسته ام، به ارگان هاي مختلف مراجعه مي کنم و آهنگ هاي ماندگار را به آنها پيشنهاد مي کنم، آثاري نيز درباره شهيد همداني، شهيد باکري و شهيد تهراني مقدم خوانده ام، آيا اينها از صدا و سيما پخش شده است در حالي که اين آثار با سرمايه گذاري خانواده هاي بزرگوار يا وابستگان اين شهيدان توليد شده است؟
- ايرنا: براي شهيد حججي که خودتان مي گوييد دومين انقلاب را در کشور به پا کرد، نمي خوانيد؟
- گلريز: سرمايه ندارم، وقتي بخواهيم کاري ماندگار توليد کنيم، هزينه هنگفتي نياز است، آمادگي دارم براي شهيد حججي به صورت افتخاري بخوانم، بارها نيز به ارشاد و صدا و سيما اعلام کردم، هر جا رفتم گفته ام که افتخاري مي خوانم اما شما سرمايه اش را تامين کنيد. منظورم از من، من نوعي است، خواننده هاي ديگري هم هستند که مي توانند اين آثار را خلق کنند.
يکي دو سال پيش شنيدم که مي گفتند هزينه اين کنسرت هايي که من نام آنها را اجق وجق گذاشته ام، 260 ميليارد تومان شده است، سليقه هاي جوانان ما را تغيير داده اند، در حالي که هيچ جاي دنيا اينگونه نيست و همه به موسيقي ملي و جنگ خود احترام مي گذارند. ما به پتانسيل مهمي که مي تواند به اين زيبايي و باشکوهي اثر گذار باشد، بي توجهيم.
** تشکيل کارگروه فرهنگ ملي موسيقي حماسي
چند روز پيش از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با من تماس گرفتند که مي خواهيم کارگروهي با عنوان «گفتمان فرهنگ ملي موسيقي حماسي» تشکيل دهيم. در نخستين جلسه اين کارگروه که با حضور هنرمندان فعال آن دوران برگزار شد، تشکر کرديم که پس از ساليان طولاني اين مساله اتفاق افتاد.
موضوع ديگري را نيز برايتان بگويم؛ اواخر دوره دولت آقاي حسيني وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي وقت، دبير موسيقي مقاومت بودم، ما هر سال چند جشنواره برگزار مي کرديم. يکي از اين جشنواره ها «جشنواره موسيقي مقاومت» بود که سه شب در دو سئانس در برج ميلاد برگزار شد. پيشنهاد شد که از 10 خواننده پاپ براي اجراي موسيقي دفاع مقدس دعوت کنيم. گفتيم اگر قرار است چند آهنگ بخوانيد برخي از آنها مربوط به دفاع مقدس، ايران، شهيد و جانباز باشد. همگي پذيرفتند و اجرا کردند که بسيار هم مورد استقبال قرار گرفت.
پس از اين برنامه بود که رسانه هاي آمريکايي واکنش نشان دادند که در ايران خواننده ها را تطميع کرده و به زور متوسل مي شوند تا موسيقي دفاع مقدس اجرا کنند اما آنها نمي دانستند که ايرانيان موسيقي حماسي را دوست دارند. وقتي مي گويي آهنگي در مورد ايران مي خوانم، نگفته مردم دست مي زنند و فرياد شادي سر مي دهند. چرا ما از اين پتانسيل استفاده نمي کنيم.
ببينيد اين موسيقي چگونه روي مداحي، روضه، مرثيه و همه چيز ما اثر گذاشته حتي روي ظاهر و پوشش ما تاثير داشته است. کساني که اين موسيقي را اجرا مي کنند مشهور مي شوند و جوانان نيز از پوشش، رفتار و زندگي آنها الگو مي گيرند. اگر به موسيقي حماسي پرداخته نشود، موسيقي هاي مبتذل جايگزين مي شود و به تمام مسايل فرهنگي ما رسوخ پيدا مي کند و عواقب بسياري در پي خواهد داشت. دفاع مقدس ما ادامه دارد تا ظهور حضرت مهدي (عج).
فراهنگ**9012 ** گفت و گو از: زهرا اميري؛ خبرنگار موسيقي*انتشار:اميرکاردان راد
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۸۸۱۳۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

­کتاب تاریخ شفاهی دفاع مقدس منتشر شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما؛ کتاب تاریخ شفاهی دفاع مقدس در هجده گفتگو به انتقال فرهنگ دفاع مقدس و ارائه آموزش‌های تخصصی مخابرات در جنگ می‌پردازد.
این کتاب براساس سیر زمانی وقایع تنظیم شده و گفت و گوی هجدهم آن به خاطرات سردار باقری با شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس اختصاص دارد.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی